Adana'da sıkça duyulan ama anlamı dışarıdan bakınca pek anlaşılmayan “Ortalık 56’ya gitti” deyimi, aslında oldukça renkli ve gürültülü bir geçmişe dayanıyor. Kavga, kaos ya da büyük bir kargaşa anında kullanılan bu ifade, yalnızca mecazi bir anlatım değil; gerçek bir motor sesinin bıraktığı yankının ürünü.

Her Şey Bir “56 Model Motor”la Başladı

1950’li yılların Adana’sında, özellikle Taşköprü civarında bir 1956 model jeneratör veya su motoru bulunduğu anlatılır. Bu motor, çalıştırıldığında öylesine yüksek bir ses çıkarırmış ki, şehrin birçok yerinden duyulabilirmiş. Mahalleli motor devreye girdiğinde sohbeti bırakır, gürültüye kulak kesilirmiş.

Osmaniye’nin Tahta Kaşık Geleneği Osmaniye’nin Tahta Kaşık Geleneği

Zamanla halk arasında bu durum espri konusu haline gelmiş: “Yine 56 çalıştı!” denerek, ortalığın karıştığı durumlar bu gürültülü anlara benzetilmiş. İşte o günden sonra bir olayın kargaşaya dönüşmesini anlatmak için “Ortalık 56’ya gitti” denmeye başlanmış.

Sadece Gürültü Değil, Mizah da Var

Deyim zamanla günlük dilin parçası olmuş. Kavga, panik, çocuk gürültüsü ya da sokak curcunası gibi anlarda bu söz Adanalıların ağzında yer edinmiş. Güler yüzlü, kendine has mizahıyla bilinen Adana halkı bu sözü hem ciddi hem de şaka yollu kullanıyor.

Örneğin:

  • “Çocuklar bir anda evi dağıttı, ortalık 56’ya gitti.”

  • “Düğün tam başlamıştı ki, müzik sisteminde arıza çıktı; ortalık 56 oldu.”

Adana Dışında Ne Kadar Biliniyor?

Bu deyim uzun yıllar yalnızca Adana ve çevresinde bilinirken, sosyal medya sayesinde son yıllarda Türkiye genelinde de duyulmaya başladı. Instagram ve Twitter’da Adana kültürünü tanıtan sayfalar, deyimin hikâyesini paylaşarak merakı körükledi. Hatta “56 nedir?” diye araştıranlar, karşılarına çıkan motor hikâyesiyle şaşkınlıklarını gizleyemedi.

Ancak yine de deyimin anlamı ve bağlamı Adana kültürüne özgü kaldı. Başka şehirlerde bu tabir hâlâ pek anlaşılmıyor. Kimi zaman, deyimin kökenine dair komplo teorileri ya da şehir efsaneleri de sosyal medyada dolaşıyor. Ama en sağlam kaynak, Adanalının kendi ağzı.

Bir Şehir Efsanesi Olarak Yaşıyor

“Ortalık 56’ya gitti” deyimi artık sadece bir laf değil; Adana’nın sözlü tarihinden kopup gelen bir şehir efsanesi. Kimi zaman bir dizi repliği, kimi zaman bir şarkı sözü oluyor. Adana’yı bilenler için bu laf, gürültünün de eğlencenin de en doğal ifadesi.

O yüzden eğer bir gün Adana sokaklarında yürürken birinden “ortam 56 oldu” gibi bir laf duyarsan, ne olduğunu artık biliyorsun: Motor değil belki ama ortalık kesin karışmıştır!