NASA'nın Swift Gözlemevi, gökyüzünde olağanüstü bir X-ışını parlaması kaydetti. Bilim insanlarına göre bu olay, bir kara deliğin bir yıldızı yutarken oluşturduğu gelgit bozulma olayı (TDE) sonucunda meydana geldi. Uzmanlar, bu patlamanın şimdiye kadar gözlemlenen benzer olaylardan yaklaşık 100 kat daha fazla enerji içerdiğini açıkladı.
1.5 Milyar Işık Yılı Uzakta Kozmik Katliam
Patlamanın kaynağı, Dünya'dan yaklaşık 1.5 milyar ışık yılı uzaklıkta, “J221951-484240” olarak adlandırılan bir bölgede yer alıyor. Olayın merkezinde, bir yıldızın süper kütleli bir kara deliğe çok fazla yaklaşması ve yerçekimi etkisiyle parçalanması yer alıyor. Kara deliğe doğru sürüklenen yıldız, parçalanırken büyük bir enerji salımı oluşturdu.
Swift Gözlemevi'nden araştırmacı Amy Lien, "Yıldızlar genellikle kara deliklere bu kadar yaklaşmaz. Bu olayda bir yıldız yanlış bir dönüş yaptı ve sonuç tam bir kozmik katliamdı" dedi. "Kara delik, yıldızı parçalara ayırdı ve bu süreçte inanılmaz miktarda enerji açığa çıktı" ifadelerini kullandı.
Bu Patlama Neden Bu Kadar Güçlü?
Bilim insanları, bu olayın alışılmadık derecede parlak ve güçlü olmasının birkaç nedeni olabileceğini belirtiyor:
-
Süper kütleli kara deliğin büyüklüğü, Güneş'in milyonlarca katı olabilir.
-
Yıldızın alışılmadık derecede büyük veya yoğun olması, enerji salımını artırmış olabilir.
-
Eğik bir yığılma diski, X-ışınlarının daha odaklı ve yoğun şekilde yayılmasına neden olmuş olabilir.
Patlama, 2024'ün sonlarında Swift'in X-ışını Teleskobu tarafından fark edildi. Olayın evrimi hâlâ takip ediliyor.
Farklı Teleskoplardan Gözlem Devam Ediyor
Swift, sadece X-ışını değil, aynı zamanda ultraviyole ve optik teleskoplara da sahip. Bu sayede farklı dalga boylarında veri toplanabiliyor. Elde edilen bu veriler, olayın dinamiklerini ve kara deliklerin çevresiyle olan etkileşimini anlamak için kullanılıyor.
Olayın daha ayrıntılı incelenmesi için Chandra X-ışını Gözlemevi ve James Webb Uzay Teleskobu gibi diğer büyük gözlemevlerinin de devreye girmesi bekleniyor.
“Evrenin Ne Kadar Dinamik Olduğunu Gösteriyor”
Araştırmalar, bu tür gelgit bozulma olaylarının kara deliklerin nasıl madde yuttuğunu, enerjiyi nasıl yaydığını ve evrendeki rolünü anlamak adına büyük önem taşıdığını ortaya koyuyor.
Swift ekibinden Lien, "Bu olay, evrenin ne kadar dinamik olduğunu gösteriyor. Her gözlem, bize evrenin işleyişi hakkında yeni şeyler öğretiyor. Bu, bilim yapmanın en heyecan verici kısmı" dedi.
Gözlemler Aylarca Sürebilir
Bilim insanları, patlamanın yavaş yavaş sönmesini bekliyor, ancak bu sürecin aylar hatta yıllar sürebileceğini belirtiyor. Swift ve diğer teleskoplar bu süre boyunca gözlemlerine devam edecek.
