Ölüm, hayatın doğal bir parçası olsa da, beynin ölüm sürecinde nasıl tepki verdiği konusunda hâlâ birçok bilinmeyen var. Ancak Michigan Üniversitesi'nden nörolog Doç. Dr. Jimo Borjigin, yaklaşık 10 yıl önce yaptığı bir keşifle, ölürken beyinde neler olduğunu araştırmaya başladı ve bulguları, bilim dünyasında önemli bir etki yarattı.
Farelerin Beyninde Serotonin Salınımı ve Ölüm Süreci
Dr. Borjigin, 2013'te fareler üzerinde yaptığı bir deneyde, beklenmedik bir şekilde ölüm anında farelerin beyinlerinde büyük miktarda nörokimyasal salgıların salındığını gözlemledi. Farelerin beyninde devasa miktarda serotonin salınımı gördü ve bu durum, onun "Bu fareler halüsinasyon mu görüyordu?" sorusunu sormasına neden oldu. Bu keşif, Borjigin’in ölüm süreci üzerine daha derinlemesine bir araştırma yapmasına yol açtı.
Kalp Durması ve Beyin Aktivitesi
Uzun yıllardır, kalp atışının durması, klinik ölümün bir işareti olarak kabul edilir. Ancak Borjigin, "Bu sadece kalp durması, beyin durmasından bahsedilmiyor," diyerek farklı bir bakış açısı sundu. Beynin çalışması için çok fazla oksijene ihtiyacı olduğu için kalp durduğunda beyne oksijenin gitmemesi beklenir. Fakat Borjigin ve ekibi, hayvanlar üzerinde yaptıkları araştırmalarda, kalp durmasına rağmen beyinde yoğun nörokimyasal faaliyet gözlemlediler. 2013'te yapılan bir çalışmada, serotonin miktarının 60 kat arttığını, dopaminin yaklaşık 40 ila 60 kat arttığını ve norepinefrinin de 100 kat arttığını tespit ettiler.
Beyin Dalgaları ve Ölüm Anı
Dr. Borjigin ve ekibi, 2023'te yaşam destek cihazına bağlı dört hastayı inceledikleri bir araştırma yayımladılar. Bu hastaların beyinlerinde, yaşam destek cihazlarının kapatılmasının ardından çok hızlı beyin dalgaları olan gama dalgaları gözlemlendi. Gama dalgaları, karmaşık bilgi işlenmesi ve hafıza ile ilişkilidir ve bu da ölüm anında yaşanan bazı deneyimlerle bağlantılı olabilir.
Ölüme Yakın Deneyimler
Birçok ölüme yakın deneyim yaşayan kişi, ölüm eşiğindeyken hayatlarının film şeridi gibi gözlerinin önünden geçtiğini veya yoğun bir ışık gördüklerini belirtir. Dr. Borjigin, beyinlerinde yüksek aktivite gözlemlenen hastaların görme merkezlerinin de etkinleştiğini söyleyerek, bu görsel deneyimlerin nedenlerini açıklamaya çalıştı. Bu bulgular, ölüm anındaki beyin etkinliği ile bu tür deneyimlerin ilişkilendirilebileceğini gösteriyor.
Beynin Mücadelesi: Hipoksi ve Kış Uykusu
Borjigin, beynin oksijen eksikliği karşısında başa çıkma mekanizmalarına sahip olduğuna inanıyor. Kış uykusu yapan hayvanlar, oksijen eksikliğine karşı beyinlerinin hayatta kalma stratejilerinden biri olarak görülebilir. Ancak bu durumun daha fazla araştırılmaya ihtiyaç duyduğunu vurgulayan Borjigin, "Beynin hipoksiyle başa çıkacak içsel, anlamadığımız mekanizmaları olduğuna inanıyorum," diyor.
Keşfedilecek Daha Çok Şey Var
Dr. Borjigin’in araştırmalarında öğrendikleri, bilimsel dünyanın çözmesi gereken çok daha fazla sorunun olduğunu ortaya koyuyor. Beynin ölüm sürecine nasıl tepki verdiği, bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerektiğini gösteriyor. Borjigin, "Ölen beyinde neden yüksek beyin aktivitesi oluşuyor? Bunu anlamalıyız," diyerek bu alandaki araştırmaların önemine dikkat çekiyor.
Sonuç olarak, Dr. Borjigin’in çalışmaları, ölürken beynin durmaksızın mücadele ettiğini ve bu süreçte beyinde yaşanan yüksek aktivitenin, ölümle ilgili daha önce düşünülenden çok daha farklı bir dinamiğe sahip olduğunu gösteriyor. Ölümün beyindeki etkilerini daha iyi anlamak, tıbbi ve bilimsel açıdan önemli bir adım olabilir.
