Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, başkent Bakü'deki ADA Üniversitesi'nde düzenlenen “Yeni Bir Dünya Düzenine Doğru” başlıklı uluslararası forumda dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Türkiye ve İsrail’in Azerbaycan’ın yakın dostları olduğunu vurgulayan Aliyev, bu ilişkilerin uzun yıllar boyunca çeşitli zorluklarla test edildiğini ifade etti.
Gazze Krizinde Sessizlik Dikkat Çekiyor
Gazze’de yaşanan insanlık dramı karşısında birçok Müslüman ülke İsrail’e karşı sert tepki verirken, Azerbaycan’ın sessiz kalması dikkatleri üzerine çekti. Bakü yönetiminin İsrail ile sürdürdüğü güçlü diplomatik, askeri ve ticari ilişkiler bu sessizliğin temel nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Azerbaycan-İsrail Yakınlaşması Nereden Geliyor?
İsrail, Azerbaycan’ın en büyük petrol alıcılarından biri konumunda. Aynı zamanda 2020 Dağlık Karabağ Savaşı’nda Azerbaycan’a sağladığı insansız hava araçları ve savunma sistemleriyle, savaşın gidişatında kritik bir rol oynadı. Bu dönemin ardından iki ülke arasındaki askeri ve teknolojik iş birliği daha da derinleşti.
Azerbaycan ile İsrail arasında istihbarat paylaşımı, teknoloji projeleri ve karşılıklı yatırımlar da güçlü ilişkilerin temelini oluşturuyor. İsrailli şirketler Karabağ’ın yeniden inşasında aktif rol üstlenirken, iki ülke arasında doğrudan uçuşlar ve diplomatik temaslar da hız kazandı.
İran Faktörü: Bölgesel Stratejinin Kilit Parçası
İsrail-Azerbaycan ilişkilerini daha da stratejik hale getiren bir diğer unsur ise İran. Tahran yönetimiyle yıllardır süregelen gerginlik, Azerbaycan’ı İsrail gibi bölgesel aktörlerle yakın iş birliğine yönlendirdi. İran’ın Ermenistan’a verdiği destek ve Azerbaycan’daki dini gruplarla yaşanan gerilimler, Bakü’nün İsrail’e olan yaklaşımını güvenlik politikası haline getirdi.
Kamuoyunda Eleştiriler, Hükümette Stratejik Yaklaşım
Azerbaycan’da kamuoyunun ve muhalefet çevrelerinin İsrail’e yönelik eleştirileri zaman zaman gündeme gelse de, hükümet ilişkileri stratejik düzeyde sürdürmeye devam ediyor. Filistin’e yönelik sembolik desteklerin ötesine geçilmiyor; İsrail karşıtı protestolar ise kısıtlı tutuluyor.
Türkiye ile Farklı Yönlerde
Azerbaycan’ın en yakın müttefiklerinden biri olan Türkiye, İsrail’e yönelik sert tepkiler gösterirken, Bakü yönetiminin bu konuda farklı bir tutum sergilemesi dikkatle izleniyor. Ancak Aliyev yönetimi, İsrail ile olan ilişkilerini yalnızca ekonomik ya da askeri değil, aynı zamanda bölgesel güvenlik açısından da vazgeçilmez bir stratejik ortaklık olarak değerlendiriyor.
