12 Mayıs Pazartesi akşamı, “Süt Dolunayı” olarak adlandırılan gök olayı, hem doğa hem de kültür açısından izleyenlere unutulmaz bir şölen sunacak.
İsmi kulağa ilginç geliyor değil mi? Süt Dolunayı… Nereden çıktı bu isim diye soracak olursanız, hikâyesi Orta Çağ’a kadar uzanıyor. Avrupa’da ilkbaharın son dolunayı, ineklerin bol süt verdiği, otlakların en bereketli olduğu döneme denk geldiği için “Süt Ayı” diye anılmış. Anglo-Saksonlar bu döneme “üç sağım ayı” demiş, çünkü inekler günde üç kere sağılıyormuş. Yani bu dolunay, gökyüzünde beliren sadece bir Ay değil, toprağın, hayvanların ve insan emeğinin bereketle buluştuğu zamanın bir işareti.
Tavşan mı, Ay mı? Mitler, Efsaneler mi?
Süt Dolunayı’nın etrafında sadece süt değil, efsaneler de dolaşıyor. Avrupa ve Asya kültürlerinde dolunayın yüzeyindeki şekiller bir tavşana benzetilmiş. Pagan inanışlarında bu tavşan, bereket tanrıçasına dua eden bir figür olarak görülmüş, bolluk ve şans getirdiğine inanılmış. Hatta Paskalya Tavşanı efsanesinin de kökeni bu dolunay zamanlarına dayanıyor.
Bir başka ilginç gelenek de Asya’dan geliyor. Budistler, bu dolunayda Buda’nın doğumunu, aydınlanmasını ve ölümünü andıkları Vesak festivalini kutluyorlar. Tapınaklarda yapılan bu törenlerde, dolunayın ışığı altında Buda’nın öğretileri hatırlanıyor.
Ay Çıkınca Tarlaya Koşanlar
Bu dolunay, çiftçiler için de hep bir yol gösterici olmuş. Kuzey Amerika’nın yerli halkları Mayıs dolunayına “Mısır Ayı” veya “Kadınların Mısır Otunu Ayıkladığı Ay” demişler. Yani, dolunay bir nevi “Hadi, ekin biçin!” çağrısıymış. Don riski bittiği, toprak ekime hazır olduğu için insanlar Ay’a bakar, tarlaya çıkarmış. Aynı şekilde, inekler bu dönemde daha fazla süt verdiği için, hayvancılıkla uğraşanlar da gökyüzündeki bu ışığı umutla karşılamış.
Boğa ve Akrep Çekişmesi
Biraz da yıldızların dilinden konuşalım… 12 Mayıs’taki Süt Dolunayı, Akrep burcunda gerçekleşecek. Güneş ise karşıt burç olan Boğa’da olacak. Bu ne demek? Boğa burcu güvenceyi, Akrep ise dönüşümü temsil eder. Astrologlara göre bu dolunay, duygusal yoğunlukları artırabilir, gizli kalmış duyguları yüzeye çıkarabilir. Özellikle toprak (Boğa, Başak, Oğlak) ve su burçları (Yengeç, Akrep, Balık) biraz daha derinden hissedebilir bu enerjiyi. Tabii bu işin astrolojik kısmı, ama kim bilir? Belki Ay’a bakan herkes içinde bir şeyler uyanır…
Türkiye’de Saat Kaçta Görülecek?
Şimdi gelelim en merak edilen soruya: Ne zaman ve nasıl izlenecek?
12 Mayıs Pazartesi akşamı, Türkiye saatiyle yaklaşık 19:55’te Ay dolunay evresine ulaşacak. Ama en etkileyici an, Ay’ın ufuktan yükseldiği o ilk dakikalar. İstanbul’da Ay 20:20 civarında doğu-güneydoğu yönünde yükselmeye başlayacak. Doğu illerimizde bu biraz daha erken, batı kıyılarında biraz daha geç olabilir.
İlk yükseldiği anda turuncu-kızıl bir top gibi görünecek. Atmosferin kalın katmanlarından geçerken bu renge bürünüyor. Göz yanılmasıyla normalden büyükmüş gibi de algılanacak. Gecenin ilerleyen saatlerinde ise beyazlaşıp parlak bir gümüş tepsi gibi gökyüzünü aydınlatacak.
Bulutsuz bir gece yakalarsanız, özellikle şehir ışıklarından uzak bir yerde, bu dolunayı çıplak gözle izlemek tam anlamıyla bir doğa mucizesi. Yanınıza sevdiklerinizi, bir termos çayı alın, doğuya bakın. Gökyüzünün yüzyıllardır aynı kalan gösterisini izleyin.